Per jaar hebben ongeveer 797.000 mensen in Nederland een depressie (dat is inclusief jongeren en ouderen).Bij de helft van alle mensen met een depressieve episode gaat deze binnen drie maanden over. Bij mensen bij wie een depressie langer duurt treedt het herstel na gemiddeld 6 maanden op. Dit kan komen door spontaan herstel of door behandeling. Maar het herstel kan ook meer tijd of zorg nodig hebben. Van deze mensen met een depressie heeft 20% er langer dan twee jaar last. Niet alle depressies zijn hetzelfde.  

 

 Een depressieve stoornis is een stemmingsstoornis met verschillende verschijningsvormen. De kernsymptomen zijn een sombere stemming en een duidelijk verminderde interesse of plezier in (bijna) alle activiteiten, gedurende het grootste deel van de dag  

Depressieve stoornis: Wanneer minimaal één kernsymptoom en in totaal minimaal vijf symptomen gezamenlijk gedurende minstens twee weken aanwezig zijn, en wanneer deze leiden tot duidelijk disfunctioneren of lijden, is er sprake van een depressieve episode. De episode kan daarbij niet worden verklaard door bijwerkingen van een geneesmiddel of een somatische aandoening.  

Dysthymie: minder symptomen dan een depressieve stoornis, maar deze symptomen bestaan langdurig (chronisch). Ernst: De ernst kan variëren van een lichte, tot een matige-ernstige of ernstige depressie.  

Een depressieve stoornis is ernstiger als deze het algemeen functioneren meer beperkt, meer subjectief lijden veroorzaakt, met meer en ernstigere symptomen gepaard gaat, langer duurt, vaker recidiveert, tussen de episoden door niet volledig herstelt of als er suïcidale uitingen en/of suïcidepogingen zijn. 

Definities zijn te vinden in de DSM 5 ( zie DSM 5 Online) 

Depressieve klachten of symptomen zijn soms moeilijk te herkennen doordat sombere gevoelens ook een normale emotionele reactie kunnen zijn bij een negatieve levensgebeurtenis. (De voorbode van) dysthymie is vaak minder zichtbaar en leidt minder snel tot uitval dan depressie.  

Preventieve interventies richten zich op beperken van risico- en in stand houdende factoren (stress en kwetsbaarheid) en versterken van beschermende factoren (kracht en sociale steun).  

Zelfhulp en zelfmanagement zijn belangrijke elementen. Preventieve interventies zijn o.a. psycho-educatie; leefstijladvisering; en gestandaardiseerde (groeps)cursussen (incl. eHealth-interventies). Diagnostiek  

Het diagnostische proces betreft :  

Ernst beoordeling, classificatie, risicotaxatie van suïcidaliteit, heteroanamnese, differentiaaldiagnostiek, sociale anamnese en het betrekken van naasten. Classificatie vindt plaats volgens de DSM-5 of ICPC op basis van klinisch oordeel en het zorgvuldig uitvragen van de symptomen.   

Openheid over de diagnostiek, het samen duiden van symptomen en het expliciet bespreken van de betekenis hiervan met de patiënt en naasten zijn belangrijk voor een goede werkrelatie en het herstelproces. Roep bij twijfel advies in van een collega of expert of vraag een second opinion.  

Diagnostiek; De diagnose depressie wordt gesteld op basis van psychiatrische onderzoek en daarbij wordt gebruik gemaakt van de Hamilton Depressie scale ( volwassenen) of MADRS ( ouderen).  

Voor de screening wordt er gebruik gemaakt van de Geriatrisch Depression Scale. Aan de hand van deze screeningsinstrumenten wordt de ernst van depressie bepaald. 

Er wordt eerst onderscheid gemaakt naar de ernst van depressie 

Lichte depressie; Psycho educatie, activering middels een activitatieplan 

Matige depressie: Stappen conform de richtlijn van de NVVP 

Therapie: Er wordt cognitieve gedragstherapie gestart of interpersoonlijke therapie.  

Na 3 maanden wordt dit geevalueerd . Bij geen verbetering wordt er gestart met medicatie  

 

Psychologische behandeling: 

Psychologische behandeling bestaat uit : 

1. Cognitieve gedragstherapie met activatie; In deze therapie leert de client door middel van huiswerkopdrachten zijn negatieve gedachten uit te dagen en om het denkkader dat is vernauwd is door de depressie te verbreden. Duur 10-15 sessies gemiddeld 

Er wordt een activatieplan gemaakt en het doel is om een evenwicht te krijgen tussen inspannende en ontspannende activiteiten. Daarbij wordt de activeiten langzaam weer opgebouwd bij een inactieve client. 

2. Interpersoonlijke therapie: In deze therapie staat het interpersoonlijk contact centraal. Veranderingen spelen een grote rol in het ontstaan van depressie. Er zijn 4 focus die worden aangepakt: persoonlijk tekort, rolverandering, interpersoonlijk conflict en verlies + rouwverwerking. Duur 10-15 sessies 

Crisissignaleringsplan maken: Er wordt een crisissignaleringsplan gemaakt die werkt met de stoplicht methode. Groen is goed functioneren, oranje is vroegsignalering van terugval en rood is terugval naar depressie. 

 

Medicamenteuze behandeling: 

Medicamenteuze behandeling wordt ingezet als de psychologische behandeling alleen niet voldoende helpt. Behandeling is conform de richtlijn van de NVVP voor depressieve stoornissen

 Er is dan sprake van een matig ernstige depressie of ernstige depressie